پاوه سرخ (کتاب)

«پاوه سرخ» نوشته مرحوم داوود بختیاری دانشور، ششمین کتاب از مجموعه ۲۵ جلدی «قصه فرماندهان»، بیانگر زندگی‌نامه داستانی شهید دکتر مصطفی چمران است که در سال ۱۳۶۰ در سوسنگرد به شهادت رسید.

فصل اول کتاب با عنوان «قهرمان» به زندگینامه مختصر این شهید، فعالیت‌های سیاسی او در کشورهای آمریکا و لبنان، بازگشت به وطن پس از ۲۱ سال و قبول منصب وزارت دفاع و نمایندگی مردم تهران در اولین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و... می‌پردازد.

نویسنده بعد از آنکه به رسم معمول این کتاب‌ها، خلاصه‌ای از زندگینامه شهید را در ابتدای اثر آورد، بلافاصله با داستان «راز یک تومانی» وسوسه‌های خوردن روزه مستحبی چمران را پیش می‌کشد و با چنین تعلیقی، قصه را پیش می‌برد. او در حالی که روزه است، پولی را که مادرش برای خرید نان به او داده به مستحق می‌بخشد و دست خالی به خانه برمی‌گردد.

قصه دوم هم در همان حال و هوای نوجوانی شهید چمران می‌گذرد. او آنجا هم برای مردم دل می‌سوزاند و غصه می‌خورد و در قصه سوم، او در قامت جوانی که وارد بازار کار شده ظاهر می‌شود. او یک دانش‌آموز دبیرستانی است که در کارگاه جوراب‌بافی پدرش کار می‌کند و دوستش راوی قصه‌ای است که عنوانش «کلاس شبانه» است.

روحیه انقلابی‌گری چمران از قصه چهارم مجموعه آشکار می‌شود. ۱۶ آذر است و ریچارد نیکسون آمریکایی می‌خواهد برای حمایت از شاه ایران وارد کشور شود. دانشجویان آن روز وارد عمل می‌شوند و مقابل این حمایت شوم می‌ایستند؛ اما سهم آنها فقط و فقط گلوله‌ای است که یکی از آنها هم به تن مصطفی می‌نشیند و او را مجروح می‌کند.

داستان بعد ما را با مصطفی به آمریکا می‌برد و حال و هوای دانشگاه تگزاس را معرفی می‌کند. در قصه بعدی، یعنی «پاوه سرخ» ـ که بلندترین داستان این مجموعه است ـ به زمان انقلاب و حال و هوای کشور در روزهای بعد از آن برمی‌گردیم و نقش چمران را در آن حادثه می‌بینیم و قصه آخر هم که داستان شهادت چمران است، غیرمستقیم روایت می‌شود.

منابع

• پاوه سرخ، سایت سوره مهر، بازیابی: ۳ اسفند ۱۳۹۸.